Hart- en vaatziekten op latere leeftijd

Hart- en vaatziekten komen vaker voor naarmate de leeftijd stijgt, vooral bij senioren. Oorzaken van hartproblemen op latere leeftijd zijn vaak gerelateerd aan een opeenstapeling van risicofactoren gedurende het leven. Veelvoorkomende oorzaken zijn een hoge bloeddruk, hoog cholesterol en een verminderde lichamelijke activiteit. Daarnaast spelen factoren zoals genetica, een ongezonde levensstijl en andere onderliggende ziekten een rol.

Een hoge systolische bloeddruk en een hoog totaal cholesterolgehalte dragen direct bij aan de vorming van atherosclerose, waarbij de slagaders vernauwen door vetafzettingen. Dit belemmert de bloedtoevoer naar het hart en kan leiden tot angina pectoris of zelfs een hartaanval. Daarnaast is de afname van de elasticiteit van de bloedvaten op oudere leeftijd een natuurlijke oorzaak van verhoogde bloeddruk.

Ischemische hartziekten, veroorzaakt door een verminderde doorbloeding van het hart, komen veel voor bij ouderen. Dit leidt tot pijn op de borst en kan verder escaleren naar ernstigere aandoeningen zoals hartfalen. Decompensatio cordis, oftewel hartfalen, treedt op wanneer het hart niet meer in staat is om voldoende bloed rond te pompen, wat resulteert in vermoeidheid, kortademigheid en zwellingen in het lichaam.

Wat zijn hart- en vaatziektes?

Hart- en vaatziekten omvatten een breed scala aan aandoeningen die het hart en de bloedvaten aantasten. De meest voorkomende zijn:

• Angina pectoris: Ook wel bekend als hartkramp, dit is een pijn of drukkend gevoel op de borst als gevolg van onvoldoende zuurstoftoevoer naar de hartspier.
• Hartfalen: Dit is een aandoening waarbij het hart niet goed in staat is om bloed rond te pompen, vaak het gevolg van langdurige hartziekten zoals hoge bloeddruk of ischemische hartziekten.
• Atherosclerose: Een aandoening waarbij de slagaders vernauwd raken door ophoping van vet en cholesterol, wat kan leiden tot hartaanvallen en beroertes.

Deze aandoeningen kunnen zich geleidelijk ontwikkelen en beginnen met vage klachten zoals vermoeidheid en kortademigheid. Naarmate de ziekte vordert, kunnen de symptomen verergeren en ernstiger worden.

Hart- en vaatziekten voorkomen

Preventie speelt een cruciale rol bij het verminderen van de kans op hart- en vaatziekten, vooral bij senioren. Hier zijn enkele belangrijke tips:

• Gezonde voeding: Een dieet rijk aan volkoren graanproducten, groenten, fruit en gezonde vetten kan helpen om het cholesterolgehalte te verlagen en de bloeddruk onder controle te houden.
• Lichamelijke activiteit: Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen of fietsen, is essentieel om het hart gezond te houden en de bloedcirculatie te verbeteren.
• Stoppen met roken: Roken is een van de belangrijkste risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Stoppen met roken verlaagt het risico op hartaanvallen en andere cardiovasculaire aandoeningen aanzienlijk.
• Regelmatige controles: Senioren zouden regelmatig hun bloeddruk, cholesterol en bloedglucosewaarden moeten laten controleren. Vroege detectie van afwijkingen kan ernstige complicaties voorkomen.

Cardiovasculaire oorzaken voor vallen

Hartproblemen kunnen bij oudere mensen ook het risico op vallen verhogen. Cardiovasculaire aandoeningen zoals een lage bloeddruk (hypotensie), hartfalen of hartritmestoornissen kunnen leiden tot duizeligheid of flauwvallen, vooral wanneer iemand snel opstaat of plotseling van houding verandert. Dit komt doordat het hart soms niet snel genoeg kan reageren om voldoende bloed naar de hersenen te pompen.

Ouderen die last hebben van cardiovasculaire klachten zouden extra voorzichtig moeten zijn met plotselinge bewegingen en hun medicatie goed moeten afstemmen met hun arts om duizeligheid te minimaliseren. In sommige gevallen kan het dragen van steunkousen of het aanpassen van de medicatie helpen om dit risico te verkleinen.

Oorzaken hartfalen door hartziekten

Hartfalen kan ontstaan door verschillende onderliggende hartziekten, zoals:

• Hoge bloeddruk: Dit dwingt het hart om harder te werken, wat na verloop van tijd kan leiden tot hartfalen.
• Hartinfarct: Dit kan blijvende schade aan het hartweefsel veroorzaken, waardoor het hart niet meer goed functioneert.
• Klepaandoeningen: Wanneer de hartkleppen niet goed sluiten, kan het hart overbelast raken, wat uiteindelijk tot hartfalen leidt.

Behandeling van hartfalen is vaak gericht op het verminderen van symptomen en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Dit kan met behulp van medicijnen zoals bètablokkers en ACE-remmers, maar ook door aanpassingen in de levensstijl, zoals het verminderen van zoutinname en het verhogen van fysieke activiteit.

Overige oorzaken hartfalen

Naast directe hartziekten zijn er ook andere oorzaken die kunnen bijdragen aan hartfalen, zoals:

• Diabetes: Dit verhoogt het risico op hartziekten aanzienlijk, vooral bij oudere mensen.
• Chronische longziekten: Aandoeningen zoals COPD kunnen het hart overbelasten, wat kan leiden tot hartfalen.
• Obesitas: Overgewicht legt extra druk op het hart, waardoor het moeilijker wordt om bloed rond te pompen.

In al deze gevallen is het van groot belang om een multidisciplinaire aanpak te volgen, waarbij verschillende specialisten samenwerken om de beste behandeling te bieden. De Nederlandse Vereniging voor Cardiologie en de Adviescommissie Richtlijnen adviseren daarom om bij ouderen met complexe hartproblemen een breed scala aan behandelingsopties te overwegen, van medicamenteuze behandelingen tot leefstijlveranderingen.

Regelmatige medische controles en een gezonde levensstijl zijn essentieel om hartproblemen bij senioren te voorkomen of te behandelen.